Μετανάστευση στην Κύπρο

Γνωρίζω ότι υπάρχουν ήδη πολλά άρθρα στο ίντερνετ που μιλούν γι αυτό το θέμα (σε κάποια από τα οποία είχα ανατρέξει και εγώ πριν φύγω Κύπρο), οπότε θα προσπαθήσω καλύψω κάποια εντελώς πρακτικά ζητήματα που μπορεί να απασχολούν κάποιον που θέλει να μεταναστεύσει στην Κύπρο.

Γράφοντας αυτή την ανάρτηση διαπίστωσα ότι είναι αδύνατο να καλύψει κανείς τα πάντα, οπότε περιμένω ερωτήσεις στα σχόλια για να καλύψω μέρη που μπορεί να απασχολούν κόσμο και παρέλειψα εδώ. Τέλος, τα όσα αναφέρω είναι αποτέλεσμα της προσωπικής μου εμπειρίας και αντίληψης οπότε είναι λογικό να περιέχουν λάθη ή παραλείψεις ή απλώς προσωπικές απόψεις. Ας ξεκινήσουμε.

Πριν φύγεις

Ιδανικά, πριν φύγει κάποιος για μόνιμη εγκατάσταση στην Κύπρο θα έχει ήδη βρει δουλειά. Αιτήσεις μπορεί να υποβάλει ηλεκτρονικά (εδώ, εδώ και εδώ κάποια μόνο sites με δουλειές) ενώ για συνεντεύξεις μπορεί να πετάγεται ακόμα και την ίδια μέρα με (αρκετά φθηνές πλέον) πτήσεις από Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα. Προσωπική μου άποψη είναι πως δεν υπάρχει η ανάγκη να υποβληθεί κάποιος στα έξοδα του να πάει πρώτα, να εγκατασταθεί και να ψάξει εκεί (εξαρτάται βέβαια και από το είδος της δουλειάς). Το ίδιο βέβαια πιστεύω και για όλες τις χώρες τη Ευρώπης.

Δουλειές

Υπάρχουν δουλειές στην Κύπρο;  Αν και η κατάσταση είναι σίγουρα καλύτερη από την Ελλάδα (σε ορισμένους τομείς μάλιστα αρκετά καλύτερη) η χώρα έχει πλέον το δικό της πρόβλημα ανεργίας (το οποίο εντάθηκε μετά το «κούρεμα» του 2013). Αν και οι αριθμοί βελτιώνονται (τουλάχιστον στα χαρτιά), υπάρχουν αρκετοί ντόπιοι νέοι που δε βρίσκουν δουλειά (ειδικά αν δεν έχουν εμπειρία) και αναγκάζονται και οι ίδιοι σε μετανάστευση (στην Αγγλία ή την Μέση Ανατολή ή όπου αλλού).

Η οικονομία της Κύπρου στηρίζεται στον τριτογενή τομέα παραγωγής και οι τομείς που ανθούν (κυρίως λόγω του ρωσικού πελατολογίου) είναι οι οικονομικές και οι νομικές υπηρεσίες.

Οι Έλληνες νομικοί θα πρέπει οπωσδήποτε να έχουν μεταπτυχιακό Αγγλίας ή μια εξοικείωση με το Αγγλικό δίκαιο στο οποίο βασίζεται και το κυπριακό. Οι Έλληνες οικονομολόγοι θα έχουν ιδανικά το ACA (εξαρτάται όμως που θέλουν να δουλέψουν). Επίσης η πολύ καλή γνώση της Αγγλικής γλώσσας εξυπακούεται για όλες τις ειδικότητες. Ιδίως για τους νομικούς που επιθυμούν να ασχοληθούν με τοπική δικαιοδοσία, θα έχουν ως επί το πλείστον το συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με τους συναδέλφους τους που σπούδασαν Αγγλία κυρίως στο χειρισμό της γλώσσας και της ορολογίας τόσο στο γραπτό όσο και στον προφορικό λόγο.

Εκπαιδευτικοί

Από ό,τι ξέρω κάποτε ήταν μια καλή εναλλακτική για τους Ελλαδίτες εκπαιδευτικούς μια και οι διορισμοί ήταν εύκολοι και οι μισθοί πολύ καλοί (αν και έχουν υποστεί περικοπές, εξακολουθούν να είναι σε σχέση με τους υπόλοιπους). Τώρα πλέον όμως υπάρχουν και εκεί αδιόριστοι και ισχύει ένα σύστημα επετηρίδας.

Θα άξιζε ίσως κάποιος να ψάξει το πώς θα μπορούσε να γραφτεί εκεί ώστε να τρέχει παράλληλα ο χρόνος για το διορισμό. Σχετικές πληροφορίες ίσως μπορούν να αντληθούν από εδώ. Στην ιδιωτική εκπαίδευσή, από όσο ξέρω, υπάρχει περιθώριο να βρει κανείς δουλειά με καλύτερους μισθούς από Ελλάδα ωστόσο εξαρτάται από το φροντιστήριο / σχολείο στο οποίο θα κάνει αίτηση.

Στρατιωτικοί

Οι στρατιωτικοί θα ξέρουν (εκ των έσω) ότι η Κύπρος είναι μια πολύ ευνοϊκή μετάθεση γι αυτούς εφόσον τα λεφτά είναι πολύ καλά και η ζωή ακόμα καλύτερη. Αυτά τουλάχιστον για τους Αξιωματικούς οι οποίοι από όσο γνωρίζω συνήθως βάζουν βύσμα για μια τέτοια μετάθεση και όσοι έρθουν, δε θέλουν να γυρίσουν.

Σπίτια

Η αγορά στέγης στην Κύπρο είναι μια πονεμένη υπόθεση και σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από το σε ποια από τις τέσσερις θέλει να μείνει κανείς. Οι τιμές σε Πάφο είναι οι φθηνότερες και μετά σε αύξουσα σειρά Λάρνακα, Λευκωσία και Λεμεσός όπου και οι τιμές είναι οι ακριβότερες.

Δυστυχώς η γενική κατάσταση των σπιτιών είναι κακή και οι τιμές ακριβές σε σχέση με το προσφερόμενο προϊόν. Τα περισσότερα σπίτια προς ενοικίαση είναι παλιά (με εξαίρεση ίσως την Λεμεσό) και τα καινούργια είναι αρκετά πιο ακριβά. Παρ’ όλο που οι τιμές έχουν πέσει μετά το κούρεμα και η αγορά έχει πληγεί, ένα δυάρι δέκα ετών στη Λεμεσό, με πάρκινγκ και αποθήκη κοστίζει περίπου 115-130 χιλιάδες ευρώ ενώ θα νοικιαστεί με περίπου 550 ευρώ (χωρίς έπιπλα).

Τα καλά νέα είναι ότι τα περισσότερα αρκετά σπίτια έχουν έπιπλα και ηλεκτρικές συσκευές οπότε δε θα χρειαστεί να υποβληθείτε σε αυτό το μεγάλο έξοδο με την εγκατάσταση. Ωστόσο, η κατάσταση στην οποία θα βρίσκονται τα έπιπλα μπορεί να είναι από ανεκτή έως απαράδεκτη σε ορισμένες περιπτώσεις.

Ενδεικτικές τιμές για ένα δυάρι 15-20 ετών με μόνο ηλεκτρικές συσκευές σε ανεκτή κατάσταση:

Στην Λευκωσία μπορεί κανείς να το βρει με 400-550 ευρώ.

Στην Πάφο, το ίδιο σπίτι μπορεί να έχει 250-400 ευρώ.

Στην Λάρνακα 300 – 500.

Ενώ στη Λεμεσό 500 – 750.

Στη Λεμεσό το γεγονός ότι υπάρχουν πάρα πολλοί Ρώσοι που νοικιάζουν ανεβάζει αισθητά τις τιμές γέρνοντας την αγορά υπέρ των ιδιοκτητών και το κάνει αρκετά δύσκολο να βρει κανείς σπίτι με καλό λόγο ποιότητας τιμής.

Η εμπειρία μου με τους μεσίτες δεν ήταν καλή και συνήθως προσπαθούν απλώς να σου σπρώξουν αυτά που έχουν διαθέσιμα εκείνη την ώρα για να πάρουν την προμήθεια και να τελειώνουν. Φυσικά δεν ισχύει αυτό για όλους, αλλά ίσχυε για τους περισσότερους με τους οποίους συνεργάστηκα. Το καλό (για τον ενοικιαστή) είναι ότι την προμήθεια τους την πληρώνει μόνο ο ιδιοκτήτης.

Το (κάπως) εκνευριστικό με την αγορά ακινήτων (και όχι μόνο) είναι ότι η Κύπρος τώρα αρχίζει να βγαίνει δειλά δειλά από τον ηλεκτρονικό της Μεσαίωνα οπότε επιβάλλεται κανείς να ψάξει μέσω εφημερίδας για ακίνητο. Η πιο γνωστή (και καλή μπορώ να πω) ήταν αυτή. Κυκλοφορεί νομίζω κάθε Τετάρτη (ή Πέμπτη) και πρέπει να αγοράσετε το φύλλο (2 ευρώ έχει νομίζω) – ΜΗΝ αρκεστείτε στην ιστοσελίδα. Αν θέλετε να πάρετε μια γεύση της αγοράς ηλεκτρονικά πατήστε εδώ.

Υγεία

Η υγεία στην Κύπρο είναι μια (ακόμα) πονεμένη ιστορία. Το δημόσιο σύστημα περίθαλψης είναι σε κυοφορούμενο στάδιο (νομίζω ότι ακόμα προσπαθούν να φτιάξουν το δικό τους ΕΣΥ) και τα σχόλια που ακούει κανείς για τα δημόσια νοσοκομεία δεν είναι και τα πιο κολακευτικά. (Νομίζω) όλοι οι κάτοικοι (και οι αλλοδαποί) δικαιούνται μια κάρτα νοσηλείας (το αντίστοιχο με το δικό μας βιβλιάριο υγείας) και συνεισφέρουν ανάλογα με την εξέταση / θεραπεία που χρειάζονται και το εισόδημά τους. Περισσότερες πληροφορίες εδώ. Δεν είχα ποτέ εμπειρία με το δημόσιο σύστημά τους οπότε ό,τι λέω είναι hearsay και πρέπει να δώσετε και την αντίστοιχη βάση.

Οι ιδιώτες γιατροί είναι ως επί το πλείστον επιχειρηματίες (τουλάχιστον από τη δική μου εμπειρία). Νοιάζονται πολύ περισσότερο για το πενηντάρικο (χωρίς απόδειξη κατά κανόνα) της βίζιτας (έτσι λένε την επίσκεψη) από το να δώσουν λύση στο πρόβλημα. Αρκετοί με εκπαίδευση Νοτίου Αφρικής, άλλοι Γερμανίας, άλλοι Αγγλίας, σπανιότερα Ελλάδας (που ήταν και οι καλύτεροι από αυτούς που τουλάχιστον εγώ συνάντησα).

Το πιο εκνευριστικό είναι ότι είναι τόσο λίγοι (και έχεις τόσο την ανάγκη τους) που θέτουν αποκλειστικά τους δικούς τους όρους που μερικές φορές κάνουν το να βρεις ραντεβού απίθανο (σε μερικούς πρέπει να κλείσεις δύο μήνες πριν). Όχι γιατί έχουν πάρα πολλούς ασθενείς. Ένας οφθαλμίατρος για παράδειγμα θυμάμαι δούλευε 10:30 με 13:00. Και μετά, 15:00 με 17:00 (!!!). Τόσες λίγες ώρες θυμάμαι ότι δούλευε περίπου η γραμματεία της Νομικής! Λίγοι δουλεύουν απόγευμα και κανένας Σάββατα.

Σε ό,τι αφορά στα ιδιωτικά νοσηλευτήρια και μαιευτήρια η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη. Εκείνα είναι πλέον (μόνο) επιχειρήσεις που θέτουν ξεκάθαρα τις προτεραιότητες τους: πρώτα το κέρδος και μετά όλα τα άλλα. Αν περάσει κανείς από το πάρκινγκ των ιατρών ιδιωτικών νοσηλευτηρίων θα δει αυτοκίνητα τα οποία δεν έχουν κυκλοφορήσει ακόμα στην αγορά.

Γενικά είμαι απογοητευμένος από το επίπεδο των υπηρεσιών και την αντιμετώπιση των γιατρών. Η υγεία είναι ένας τομέας στον οποίο πρέπει να γίνει αρκετή δουλειά. Ελπίζω ότι όταν η αγορά κορεστεί από επαγγελματίες να ανέβει και το επίπεδο λόγω ανταγωνισμού. Προς το παρόν ο μόνος που φαίνεται να κερδίζει από το σύστημα υγείας είναι οι ίδιοι οι γιατροί (με την επιφύλαξη για το δημόσιο σύστημα από το οποίο δεν είχα προσωπική εμπειρία).

Μισθοί

Οι μισθοί της Κύπρου  εξαρτώνται κυρίως από την αγορά στην οποία είσαι. Οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων (κυβερνητικών) είναι κατά κανόνα καλοί (παρά τις περικοπές που έχουν υποστεί) ενώ η ποιότητα ζωής τους απλώς δε συγκρίνεται με τον ιδιωτικό τομέα. Θα μπορούσαμε να συζητάμε επ’ άπειρον για τους μισθούς, ωστόσο ενδεικτικά σας παραθέτω μερικούς μισθούς ανάλογα με το επάγγελμα (ξανά μην τα πάρετε τοις μετρητοίς αφού είναι από τις δικές μου και μόνο πληροφορίες και όχι εμπειρία):

1. Δάσκαλοι: υπήρχε μια φήμη ότι οι πρωτοδιόριστοι δάσκαλοι παίρναν αρχικό μισθό 2,000 ευρώ. Δεν ξέρω αν ισχύει ακόμα αλλά δε θα μου φαινόταν παράξενο αν έπαιρναν 1,500 ευρώ το μήνα.
2. Δικηγόροι: αυτό εξαρτάται πολύ από το που είσαι και τι κάνεις. Ένας ασκούμενος στη Λευκωσία μπορεί να παίρνει και 500 ευρώ. Ένας νέος συνεργάτης από 700-1,200. Μετά την απόκτηση εμπειρίας ο μισθός μπορεί να διαπραγματευτεί με τον εργοδότη αλλά και πάλι για τις περισσότερες εταιρίες δεν φτάνει σε επίπεδα π.χ. Αγγλίας. Σίγουρα όμως είναι καλύτερα από την τραγική κατάσταση της Ελλάδας.
3. Τραπεζικοί υπάλληλοι: ένας νέος υπάλληλος θα μπορούσε να παίρνει από 900 – 1200 ευρώ το μήνα αλλά εξαρτάται από την τράπεζα και τις υπόλοιπες συνθήκες.
4. Ναυτιλιακές: η Κύπρος (και δη η Λεμεσός)έχει πολλές μερικές ναυτιλιακές (κυρίως ξένες) οι οποίες πληρώνουν πολύ καλύτερα από το μέσο όρο αλλά και πάλι εξαρτάται από την εμπειρία και το τμήμα που θα είσαι. Οι παροχές σε μερικές από αυτές είναι εξαιρετικές οπότε όλο το πακέτο πρέπει να υπολογιστεί. Δε θα ήταν παράλογο κάποιος χωρίς εμπειρία να παίρνει από 1500 το μήνα έως και 2000 αν δούλευε για παράδειγμα στα operations.
5. Υπάλληλος σε καφέ / σερβιτόρος: Αυτό έχει να κάνει κυρίως με τις ώρες δουλειάς αλλά κατά προσέγγιση θα μπορούσε να είναι από 800 – 1300 το μήνα. Σίγουρα καλύτερα από Ελλάδα και με φιλοδωρήματα σε αρκετά πιο υψηλά επίπεδα.
6. Λογιστές: Αυτό εξαρτάται πολύ από την εμπειρία και την εταιρία στην οποία θα είναι κανείς. Οι μεγάλες εταιρίες (PWC, Deloitte κλπ.) προσφέρουν πάρα πολύ καλούς μισθούς.

Φορολογία

Οι μισθοί της Κύπρου κολακεύονται κατά πολύ από το ευνοϊκότατο φορολογικό καθεστώς (ειδικά σε σχέση με την Ελλάδα). Με αφορολόγητο στα 19,500 ευρώ, λογικότατες εισφορές, και μπόνους αφορολόγητο 20% (αυτό το τελευταίο δεν το ξέρουν όλοι οπότε πείτε μου αν θέλετε περισσότερες πληροφορίες) για τους μετανάστες μέσα στα πρώτα πέντε χρόνια της εγκατάστασης, το καθαρό εισόδημα δεν απέχει αρκετά από το μικτό (ειδικά σε σχέση με την Ελλάδα) και αφήνει μια πολύτιμη ανάσα για αξιοπρεπή διαβίωση.

Έξοδα διαβίωσης

Η σύντομη απάντηση είναι πάνω κάτω τα ίδια με την Ελλάδα (με διαφορές στα επιμέρους). Οι επικοινωνίες (κινητά) για παράδειγμα είναι πάμφθηνες. Το ίντερνετ στο σπίτι αρκετά πιο ακριβό (8άρα σύνδεση με 40 ευρώ για Cyta (κάνετε οπωσδήποτε έρευνα αγοράς γιατί νέες εταιρείες έχουν βγει που μπορούν να προσφέρουν ανταγωνιστικές τιμές). Το ρεύμα (ΑΗΚ) αρκετά πιο ακριβό  σε σχέση με Ελλάδα (+30-60% – επίσης λάβε υπόψη ότι η θέρμανση και η ψύξη γίνονται με A/Cs). Το σούπερ μάρκετ περίπου το ίδιο (ίσως λίγο πιο ακριβό) αλλά και με ποικιλία πολύ διαφορετική (με προϊόντα από Μέση Ανατολή μέχρι Αγγλία). Η βενζίνη πιο φθηνή (περίπου 30-50 λεπτά διαφορά με Ελλάδα). Το νερό πιο ακριβό (+30 – 60%). Οι γιατροί πιο ακριβοί.

Μεταφορές

Στην Κύπρο θα χρειαστείτε αυτοκίνητο. Η ζωή χωρίς αυτοκίνητο είναι προβληματική (to say the least). Τα ολίγα ΜΜΜ είναι ακόμα σε στάδιο ανάπτυξης το οποίο είναι αμφίβολο πότε θα ολοκληρωθεί. Για τον πρώτο καιρό και για οδικές μεταφορές από αεροδρόμια και πόλεις δείτε εδώ και εδώ.

Οι τιμές των αυτοκινήτων ποικίλουν ανάλογα με το τι θέλετε να αγοράσετε. Στο νησί υπάρχει ένα φετίχ με τα «Γιαπωνέζικα». Ένα Τοϋότα Βίτζ (το αντίστοιχο Γιάρις από Ιαπωνία), 10 ετών με 80.000 χιλιόμετρα σε καλή κατάσταση μπορείτε να το βρείτε με 5,000 – 6,000 ευρώ. Η ασφάλεια είναι αρκετά ακριβή για τους Ελλαδίτες (για το ίδιο αυτοκίνητο περίπου 220 – 280 ευρώ το χρόνο). Τα τέλη (road tax) αρκετά φθηνά (για το ίδιο αυτοκίνητο περίπου 65 ευρώ το χρόνο) ενώ το ΚΤΕΟ (Μ.Ο.Τ.) γύρω στα 35 ευρώ (μόνο ο έλεγχος που γίνεται κάθε δύο χρόνια). Για μια ματιά στην αγορά δείτε εδώ.

Αν δεν ζείτε (και οδηγείτε) στην Αθήνα, λίγα μπορούν να σας προετοιμάσουν για τον τρόπο οδήγησης στην Κύπρο. Μου είχε κάνει τρομερή εντύπωση στην αρχή που έβλεπα 5 – 6  (χωρίς ίχνος υπερβολής) ατυχήματα σε μια διαδρομή λίγων χιλιομέτρων. Οπότε μεγάλη και συνεχή προσοχή.

Το άλλο που μου είχε κάνει εντύπωση είναι ότι στην Κύπρο οι άνθρωποι σπάνια περπατούν για να μετακινηθούν. Αυτό κυρίως οφείλεται στο ότι οι πόλεις είναι αραιοκατοικημένες και απλωμένες και στις αντίξοες καιρικές συνθήκες το καλοκαίρι.

Φαγητό

Από αυτό δε θα μείνετε παραπονεμένοι. Η Κύπρος έχει σε γενικές γραμμές πολύ νόστιμο φαγητό, είτε μιλώντας για την τοπική κουζίνα, είτε για παγκόσμια (πολύ καλό αραβικό, ασιατικό και κουζίνα παμπ). Οι επιλογές είναι πολλές, η ποιότητα κατά κανόνα καλή. Από τιμές, εξαρτάται από το μέρος. Μια μέση τιμή θα ήταν 18 – 30 ευρώ το άτομο με ποτό.

Υπηρεσίες

Αν έρχεστε από Ελλάδα σε γενικές γραμμές δε θα αντιμετωπίσετε πρόβλημα με τις υπηρεσίες. Η γραφειοκρατία είναι σε χαμηλότερα επίπεδα από την Ελλάδα (όχι σε ιδανικά βέβαια) και γενικά θα μπορέσετε να κάνετε τις δουλειές σας με αξιοπρέπεια.

Άδεια παραμονής

Αν είστε από Ελλάδα θα χρειαστείτε άδεια παραμονής (το «Γέλοου Σλιπ»). Η διαδικασία είναι σχετικά απλή και θα σας κατατοπίσει ο εργοδότης σας για τα χρειώδη.

Εκπαίδευση

Δεν είχα καμία προσωπική εμπειρία με την εκπαίδευση στην Κύπρο οπότε ξανά ό,τι λέω είναι hearsay. Σε ό,τι αφορά στην υποχρεωτική εκπαίδευση, ο δημόσιος τομέας δεν έχει την καλύτερη φήμη. Από ιδιωτικά σχολεία υπάρχουν πάρα πολλά (κατά κανόνα αγγλόφωνα) με αρκετά υψηλά δίδακτρα (όχι πιο ακριβά των Αθηνών ωστόσο) που δεν ξέρω αν παρέχουν αντίστοιχης ποιότητας εκπαίδευση (αν κρίνει κανείς από τους προορισμούς των αποφοίτων τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μάλλον αμφιλεγόμενης ποιότητας θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι – τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στην αποτελεσματικότητα).

Ζωή

Η ζωή στην Κύπρο είναι ιδιαίτερη. Είναι ασφαλής, ήρεμη και κατά κανόνα ηλιόλουστη. Στη Λεμεσό, η σύνθεση του πληθυσμού κάνει τους μετανάστες να μη νιώθουν ξένοι. Η πόλη είναι όμορφη και με τον καιρό γίνεται ομορφότερη.

Η ενσωμάτωση των μεταναστών στην τοπική κοινωνία ωστόσο είναι δύσκολη (και αυτό συμπεριλαμβάνει και τους Ελλαδίτες). Ακόμα και αν έχει κάποιος γνωστούς δύσκολα θα μπορέσει να ενσωματωθεί και να γίνει μέρος μιας τοπικής παρέας. Αν δε κάποιος είναι εργένης αυτό θα είναι ακατόρθωτο γιατί οι παρέες δομούνται με βάση τα ζευγάρια και τις οικογένειες οπότε έτσι κατά κανόνα δεν υπάρχει χώρος για μονάδες.

Δε θέλω να επεκταθώ περισσότερο για τη ζωή στην Κύπρο γιατί είναι αδύνατο να το κάνεις σε μια ανάρτηση και μια αίσθηση μπορεί κανείς να αποκομίσει από τα άλλα ποστ. Σκοπός αυτής της ανάρτησης ήταν μια επισκόπηση καθαρά πρακτικών θεμάτων. Ξανά, οι απόψεις είναι προσωπικές και θα πρέπει να αξιολογηθούν έτσι. Αλόχα.